احساس تنهایی از آن احساساتی است که همه بشریت آن را تجربه می‌کنند. احساسی مشترک که در هر کس به شکل‌ها و شیوه‌های مختلفی نمایان‌گر می‌شود. نمی‌توان دلیلی مشخص برای این حس‌وحال پیدا کرد. به همین خاطر درمان و مقابله با آن یا پیشگیری از وقوعش هم کار دشوار و پیچیده‌ای به نظر می‌رسد. تنهابودن و استیلای این حس بر قلب و ذهن افراد به شکل‌های متنوعی خود را نشان می‌دهد. برای همین است که شرح و درمانش کار سختی است. مثلا کودکی که در مدرسه تنها می‌ماند و توانایی دوست‌یابی ندارد، نیازهایی متفاوت از بزرگسالی دارد که عزیزش را به‌تازگی از دست داده و احساس تنهابودن می‌کند. برای رفع این احساس باید نگاهی دقیق‌تر به آن داشته باشیم.
تعریف احساس تنهایی چیست؟
انزوا و تنهایی احساساتی انتزاعی هستند. اگر بیشتر از یک بار در هفته، حس تنهابودن و منزوی‌شدن به شما دست می‌دهد، باید بدانید که درگیر احساس تنهایی هستید و این موضوع به‌طور جدی زندگی‌تان را تحت‌تاثیر قرار داده است. این احساس باعث می‌شود که حسی از جنس خلأ در وجودتان شکل بگیرد و در ادامه دچار این تفکر شوید که به اندازه کافی دوست‌داشتنی و خواستنی نیستید.
کسانی که احساس تنهایی به زندگی‌شان وارد می‌شود، گاهی مایل هستند که این پوسته و پیله را پاره کنند و با دیگران وارد ارتباط شوند اما افکارشان مانع از شکل‌گیری روابط با دیگران می‌شود. به گفته بسیاری از متخصصان، احساس تنهایی لزوما برای افرادی به‌وجود نمی‌آید که واقعا تنها زندگی می‌کنند و از نظر فیزیکی کسی دور و اطراف‌شان نیست. بلکه این حس می‌تواند برای کسانی هم باشد که در جمع و مثلا در میان اعضای خانواده زندگی می‌کنند. مثلا یک سرباز یا یک دانشجو هم علیرغم حضور در میان جمعی از افراد می‌تواند دچار احساس تنهایی شود.
دلایل بروز حس تنهایی چیست؟
متغیرهای مختلفی می‌توانند موجبات شکل‌گیری احساس تنهایی را در افراد فراهم کنند. مثلا مهاجرت‌کردن به کشوری دیگر، شهری تازه یا حتی منزلی جدید، طلاق‌گرفتن یا از دست‌دادن عزیزان. علاوه بر اینها، افسردگی هم می‌تواند عاملی برای به‌وجود آمدن حس انزوا در افراد باشد.
دلایلی که موجب بروز احساس تنهایی در افراد می‌شوند، بسیار متنوع هستند. از دلایل دیگر پاگرفتن چنین حسی می‌توان به کمبود عزت‌نفس اشاره کرد. کسانی که عزت‌نفس اندکی دارند، معمولا معتقدند که آن‌قدرها جذاب و دوست‌داشتنی نیستند و برای همین از شکل‌دهی رابطه با دیگران امتناع می‌کنند. این دسته از افراد خود را لایق محبت و صمیمیت نمی‌بینند و همین به حس انزوا و تنها ماندن‌شان دامن می‌زند.
عوارض جانبی احساس تنهایی در افراد چیست؟
احساس تنهایی می‌تواند عوارض جانبی منفی بسیار زیادی روی افراد داشته باشد. این عوارض هم به شکل جسمانی و هم به شکل روانی خود را نشان می‌دهند:
- روی‌آوردن فرد مبتلا به تنهایی به اعتیاد (مواد مخدر یا الکل)؛
- بروز تغییراتی جدی بر عملکرد مغزی؛
- توسعه روند بیماری آلزایمر؛
- ابراز رفتارهای ضداجتماع از سوی فرد منزوی؛
- ابتلا به مشکلات قلبی-عروقی؛
- کاهش قدرت یادگیری و حافظه؛
- فکرکردن به خودکشی و افسردگی؛
- بالارفتن سطح اضطراب؛
- ضعف در تصمیم‌گیری.
اینها تنها عوارض احساس تنهایی نیستند. موارد متعدد دیگری هم می‌تواند در پی این احساس در افراد بروز کند. برای مثال، فردی که کهنسال است و احساس تنهایی می‌کند، به احتمال زیاد دیگر توان و تمایلی به ورزش‌کردن ندارد. در نتیجه، ضعف جسمانی هم به مرور دامن‌گیر او می‌شود و آسیب‌هایی جدی خواهد دید. فقط ورزش نیست، بسیاری از امور دیگر هم می‌توانند تحت‌الشعاع بی‌حوصلگی قرار بگیرند. مثلا رژیم غذایی فردی که احساس تنهایی و انزوا می‌کند، معمولا سالم نیست یا برنامه‌ریزی‌های درستی برای خواب و استراحتش ندارد.
تحقیقات درباره احساس تنهایی چه می‌گویند؟
روانشناسان معتقدند که داشتن دوستانی صمیمی در حد ۳ یا ۴ نفر می‌تواند نقش مهمی در کاهش حس تنهایی داشته باشد. پس اگر می‌خواهید که از دام انزوا رهایی پیدا کنید، بهتر است که دوستانی را در کنار خود داشته باشید که حس تنهایی را از شما دور می‌کنند. نکته جالب دیگری که تحقیقات درباره تنهایی کشف کرده، این است که این احساس می‌تواند مسری هم باشد. اگر شما با فردی در ارتباط باشید که احساس تنهایی دارد، احتمال انتقال افکار و احساساتش به شما هم زیاد خواهد بود.
برای درمان و جلوگیری از احساس تنهایی چه باید کرد؟
همه می‌توانند با احساس تنهایی کنار بیایند. برای ایجاد تغییر فقط باید تمام قوای خود را به کار بگیرند و تلاش کنند. تغییرات برای بعضی در کوتاه‌مدت و برای بعضی در بلندمدت رخ می‌دهد. مهم این است که بدانید با تلاش و صرف انرژی، قطعا تغییر و بهبود را در زندگی احساس خواهید کرد و شادتر خواهید بود. به توصیه‌های زیر برای رهایی از احساس تنهایی دقت کنید:
مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی
در یک کلاس آموزشی شرکت کنید. مثلا در باشگاهی ورزشی ثبت‌نام کنید یا به کلاس زبان، مجسمه‌سازی، نقاشی یا هر چیز دیگری بروید که به آن علاقه دارید. حضور در جمع باعث می‌شود که با آدم‌های دیگری در ارتباط قرار بگیرید. قرارگرفتن در کنار آدم‌های دیگر به شما امکان دوست‌یابی و توسعه ارتباطات را می‌دهد.
ارتباط و معاشرت با افراد دلخواه
افرادی که دچار تنهایی می‌شوند از برقراری ارتباط با دیگران واهمه دارند. پس برای رهایی از این حالت، باید به سراغ معاشرت با کسانی بروند که آنها را می‌پسندند و دوست دارند. در غیر این صورت، معاشرت با کسانی که نگرش و رویکردهایی متفاوت با آنها دارند و برای‌شان دوست‌داشتنی به شمار نمی‌روند، دومرتبه باعث تشدید بدبینی‌شان به توسعه ارتباطات می‌شود.
استفاده از امکانات ارتباطی فضای آنلاین
استفاده از امکانات فضای آنلاین هم گزینه مطلوبی است که می‌توانید برای ترک احساس تنهایی از آن استفاده کنید. اگر برقراری ارتباط با دیگران برایتان سخت شده یا احساس تنهایی در حال وسعت‌گرفتن در قلب‌تان است، اصلا به آن میدان و فضای تاختن ندهید. از شبکه‌های اجتماعی کمک بگیرید و با دیگران ارتباط برقرار کنید. دوستی‌ها و معاشرت‌های این فضا می‌توانند شما را از تنهایی بیرون بیاورند و به‌تدریج برای تجربه‌کردن ارتباطات در دنیای حقیقی آماده‌تر کنند.
نوشتن و یادداشت‌برداری احساسات و افکار خود
شاید باورتان نشود اما نوشتن از احساسات و افکار، خواه درباره تنهایی یا خشم یا هر حس‌وحال دیگری راه مناسبی برای درک مشکلات و کنارگذاشتن آنهاست. زمانی که شروع به نوشتن افکار و احساسات خود می‌کنید، دید بهتری نسبت به مساله در وجودتان شکل می‌گیرد و متوجه می‌شوید که ریشه‌های احساسات و فکرهایتان از کجا سرچشمه می‌گیرد.
نگهداری از حیوانات خانگی
این توصیه هم می‌تواند بر جلوگیری از بروز احساس تنهایی یا فائق‌آمدن بر آن موثر باشد. البته برای کسانی که با حیوانات رابطه خوبی ندارند، احتمالا گزینه مفیدی نیست. مثلا نگهداری پرنده‌ای خانگی می‌تواند موجب شود که احساس تنهایی از افراد دور بماند. ضمن اینکه، حیوانات خانگی می‌توانند احساس استرس و اضطراب را تا حدی از صاحب خود دور کنند. احساس مسئولیتی که این حیوانات با خود برای صاحب‌شان به همراه می‌آورند، موجب می‌شود که احساس تنهایی رفته‌رفته دور شود. البته هیچ وقت استفاده از حیوان خانگی جایگذین مناسبی برای بودن با ی فرد دیگه نخواهید بود.
شرکت در امور خیریه
شرکت در فعالیت‌های خیرخواهانه هم از جمله اقداماتی است که می‌تواند برای جلوگیری یا مبارزه با احساس تنهایی انجام شود. زمانی که در کار خیر سهیم هستید، احساس تنهایی در معاشرت با افراد دیگر از شما دور می‌شود. ضمن اینکه فکر می‌کنید درحال خدمت‌رسانی به دیگران هستید و وجودتان معنایی برای زیستن پیدا کرده است. مجموعه این افکار و احساسات، شما را از تنهایی و انزوا دور می‌کند.
تغییر نگاه به تنهایی
یکی از دلایلی که افراد از تنهایی زجر می‌کشند، نگاهی است که به این مقوله دارند. یعنی فکر می‌کنند که تنهایی به معنای دوست‌داشتنی‌نبودن است و کسانی که تنها هستند، ارزش ارتباط برقرارکردن نداشته‌اند. چنین تفکری اشتباه است. با تغییر نگاه به تنهایی هم می‌توان از آسیب‌های احساس انزوا دور ماند. برای مثال، به این فکر کنید که در تنهایی فرصت زیادی برای رسیدگی به امور شخصی وجود دارد. برای خودتان برنامه‌هایی سراسر تفریح و آرامش بچینید و ببینید که تنهایی هم می‌تواند لذت‌بخش و عزیز باشد.
سخن آخر درباره احساس تنهایی
یادتان باشد که هر چیزی که روان‌تان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نیاز به پیگیری دارد. برای رفع مشکلات روان باید تمام تلاش خود را به کار بگیرید و برای ایجاد تغییر در زندگی‌تان بجنگید. اما این را هم فراموش نکنید که گاهی به‌تنهایی از دست‌تان کاری برنمی‌آید و نیاز مراجعه به یک روانشناس و درمان‌گر پیدا می‌کنید.
در این مواقع، حتما به متخصصان و کارشناسان مراجعه داشته باشید و اجازه ندهید که احساس رخوت تنهایی زندگی‌تان را تلخ و سیاه کند. همان‌طور که بعد از بروز هر مشکل جسمانی نیاز به کمک متخصص دارید تا بهبود پیدا کنید، برای رفع مشکلات روان و روح خود هم نیاز به کمک حرفه‌ای برایتان به‌وجود می‌آید. با پیگیری مشکلات‌تان از جمله احساس تنهایی، زندگی شاد و بهره‌وری برای خود تدارک ببینید که در آن جایی برای تلخی و سردی نیست.
شما هم با احساس تنهایی دست‌وپنجه نرم می‌کنید؟ این حس را چگونه تعریف می‌کنید؟ برای رفع آن اقدامی در نظر داشته‌اید؟
برگرفته از: https://au.reachout.com و https://www.verywellmind.com
دیدگاه‌ها (0)