اختلال شخصیت چیست و انواع اختلالات شخصیتی

اختلال شخصیت چیست؟

اختلال شخصیت الگو های طولانی مدت رفتار و تجربیات درونی فرد هستند که نسبت به آنچه که انتظار می‌رود متفاوت انجام می شوند. مثلاً مردم از شما انتظار دارند که رفتار اجتماعی استاندارد و متناسب با یک فرد عادی را داشته باشید، اما اختلالات شخصیتی اجتماع گریز باعث می‌شود که نوعی پریشانی و نگرانی نسبت به رفتار با جامعه وجود داشته باشد و از حالت طبیعی خارج شوید.

 اختلالات شخصیتی حداقل روی دو مورد از زمینه های زیر تاثیر می گذارد:

• طرز تفکر در مورد خود و دیگران

• روش پاسخگویی عاطفی

• راه ارتباط با افراد دیگر

• روش کنترل رفتار شخص

انواع اختلالات شخصیتی

 نکته نگران کننده ای که نسبت به اختلالات شخصیتی وجود دارد این است که یک الگوی استاندارد و ثابت در مورد همه آنها قابل تعریف نیست و هر کسی ممکن است که این اختلالات را در رابطه با یک موضوع خاص انجام دهد. به همین دلیل دسته بندی های مختلفی برای اختلال شخصیت در نظر گرفته شده که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

اختلال شخصیت ضد اجتماعی

این رفتار الگویی از بی توجهی به دیگران و نقض حقوق آنهاست. کسانی که به این نوع اختلال شخصیتی مبتلا هستند پایبندی چندانی به هنجارهای اجتماعی ندارند، به طور مکرر دروغ می‌گویند و از راهکارهای مختلفی برای فریب دادن سایر افراد در محیط استفاده می کنند.

اختلال شخصیت دوری گزین

در الگوی رفتاری این افراد کم رویی شدید و حساسیت بسیار شدید به انتقاد وجود دارد و ممکن است عکس العمل آنها برای شما غیر قابل باور باشد. کسانی که در معرض این نوع اختلالات شخصیتی هستند تمایل چندانی به تعامل با افراد دیگر ندارند و تنها با کسانی وارد رابطه می‌شود که از دوست داشتن آنها مطمئن شوند و فرد را مورد انتقاد قرار ندهند. در واقع تمایل این افراد به سمت کسانی است که از لحاظ مناسب بودن یا ناسازگار بودن در اجتماع کاملاً با آن ها همخوانی داشته باشد.

اختلال شخصیت مرزی

الگویی از بی ثباتی در روابط شخصی، به شدت تحت کنترل احساس و ضعف در اعتماد به نفس از جمله ویژگی‌های رفتاری این افراد هستند. فرد مبتلا به اختلالات شخصیتی مرزی ممکن است مسیرهای مختلفی را برای ترک تحصیل امتحان کند، به طور مرتب اقدام به خودکشی کند، نوعی از عصبانیت شدید غیر قابل کنترل را به نمایش بگذارد و احساس خستگی آنها به طور مداوم و پیوسته است.

 اختلال شخصیت وابسته

در رفتار این افراد نوعی نیاز به مراقبت و رفتار مطیع و احساس وابسته بودن دیده می شود. معمولاً این افراد شخصیتی وابسته از خود نشان می دهند و در تصمیم گیری های روزمره بدون اطمینان از دیگران کار خاصی انجام نمی دهند. بنابراین طبیعی است که در رفتار آنها نوعی ترس از عدم توانایی در مراقبت از خود و یا احساس ناراحتی و درماندگی ببینید و همیشه نیاز به فردی دارند که در کنار آن ها حضور داشته باشد.

 اختلال شخصیت نمایشی

این افراد به شدت ترجیح می دهند که جلب توجه کنند و مورد توجه دیگران قرار گیرند. از این اختلال با اصطلاحات دیگری مانند اختلال شخصیت هیستریک یا اختلال شخصیت هیستریونیک هم یاد می‌شود که اگر فرد مرکز توجه نباشد ناراحت می شود و به همین دلیل احتمال دارد که از لحاظ ظاهر جسمی به شدت خود را تغییر دهد یا در احساسات خود اغراق کند.

اختلال شخصیت خودشیفتگی

این مورد تا حدود زیادی همانند اختلال هیستریک است و فرد دائما نیاز به تحسین دارد و معمولاً با دیگران همدلی نمی کند. در این افراد نوعی احساس ارزشمندی گرانقدر و محقق بودن وجود دارد و ترجیح می دهند که از دیگران بهره ببرند. معمولاً این افراد همدلی و ارتباط چندانی با سایر دیگران ندارند و به همین دلیل محدوده ارتباطی آنها بسیار محدود است.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را بخوانید: شخصیت خودشیفته و چگونگی برخورد با آن را بشناسیم؟

اختلال شخصیت وسواسی – اجباری

در الگوی رفتاری این افراد نگرانی از نظم، کمال و کنترل دیده می شود. این افراد ممکن است بیش از حد به جزئیات یا برنامه‌ها توجه داشته باشند و در برخی موارد به حدی کار می کنند که وقت کافی برای اوقات فراغت یا حضور در کنار دوستان اختصاص نمی دهند. حتی در رفتار این افراد متوجه می‌شوید که نسبت به اخلاق و ارزش‌های خود انعطاف‌پذیری چندانی ندارند و از بسیاری از جهات شباهتی کاملی به وسواس فکری دارد.

اختلال شخصیت پارانوئید

الگوی سوءظن به دیگران و دیدن همه افراد با نگاه کینه توزانه و دشمن پندارانه. فرد مبتلا به اختلالات شخصیتی پارانوئید غالباً فرض می‌کند که افراد دیگر به دنبال آسیب رساندن به آنها یا فریب دادن آنهاست و به همین دلیل میزان اعتماد آنها بسیار کم بوده و ترجیحاً با افراد دیگر وارد رابطه نمی شوند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید

در الگوی رفتاری این افراد جدا شدن از روابط اجتماعی و عدم تمایل به ابراز احساسات دیده می‌شود. فرد مبتلا به این نوع اختلالات شخصیتی به طور معمول به دنبال روابط نزدیک با دیگران نیست و تنها بودن را ترجیح می‌دهد. به همین دلیل است که معمولاً توجه چندانی به تمجید یا انتقاد دیگران ندارد و داشتن ارتباط با دیگران برایشان ارزش چندانی ندارد.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

این افراد شباهت بسیار زیادی به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دارند و از لحاظ رفتار و سخن بسیار عجیب و غریب هستند. عقاید عجیب و غریب یا حتی گفتار عجیب و غریب موارد طبیعی در این افراد است و حتی ممکن است در شرایط اجتماعی دچار اضطراب بیش از حد و نگران کننده شوند.

به خاطر داشته باشید که تشخیص اختلال شخصیت باید با کمک متخصص بهداشت روان و یک روانشناس انجام شود که الگوی بلندمدت رفتاری و عملکرد فرد را تحت نظر می‌گیرد. این بررسی‌ها در افراد کمتر از ۱۸ سال انجام می شود، زیرا هنوز شخصیت آنها در حال پیشرفت است و به همین دلیل الگوی رفتاری فرد بعد از سن ۱۸ سالگی در نظر گرفته می شود.