خرد متعارف چیست؟ تا به حال چنین چیزی به گوشتان خورده است؟ خرد متعارف به عقاید و ایده‌هایی گفته می‌شود که به‌طور وسیع از سوی جامعه پذیرفته شده‌اند. در واقع، قشر وسیعی از آدم‌ها به این عقاید و نظرات باور دارند و در یک جامعه با ابعاد مختلف پذیرفته شده‌اند. چنین نوعی از خرد می‌تواند مزایا و معایبی مخصوص به خود را به همراه داشته باشد. این‌ها گاهی موجب می‌شوند که نتیجه‌گیری درباره انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌ها خیلی زود و سریع پیش برود. گاهی هم جلوی خلاقیت را می‌گیرند و مانع از آن می‌شوند که راه‌کارهایی نوآورانه و متنوع برای مسائل مختلف به‌دست بیاید.
نشانه‌های خرد متعارف چیست؟
خرد متعارف در ابعاد مختلفی از زندگی روزانه‌مان جلوه می‌کند. از نشانه‌هایش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پذیرفتن ایده‌ها و عقاید بدون به چالش‌کشیدن آنها.
- دریافت نتیجه‌هایی مطابق انتظار در زمینه‌های مختلف.
- اعتقادداشتن به اینکه حق با اکثریت است.
- باورکردن ایده‌ها و عقاید فقط به‌خاطر اینکه ظاهری معقول دارند.
- پذیرش ایده‌ها و عقاید به‌خاطر سنت‌ها و دیکته‌شدن از سوی قدرت‌ها.
هر زمانی که درباره موضوعی به نتیجه‌گیری رسیدید و در این میان هیچ چالشی در تفکر و تصمیم‌گیری نداشتید، باید بدانید که اسیر خرد متعارف و تفکر عرفی شده‌اید. دقت کنید که شاید تفکرات عرفی پذیرفته شده باشند و از سوی تعداد زیادی از آدم‌ها موردقبول واقع شوند اما این باعث نمی‌شود که لزوما درست و دقیق هم باشند.
انواع خرد متعارف چیست؟
خرد متعارف و نوع تفکر آن می‌تواند در طیف وسیعی از موضوعات خود را نشان بدهد. از جمله زمینه‌هایی که نوعی از این تفکر در آنها دیده می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیاست؛
- مدیریت دولت؛
- تحصیلات؛
- سلامت و درمان؛
- مدیریت سازمان‌ها و موسسات؛
- تحصیلات؛
- مذهب؛
- اقتصاد؛
- امور رفاهی؛
- و… .
در تمام این زمینه‌ها، امکان دارد که صاحب‌نظران و تصمیم‌گیرندگان به دانش و خرد متعارف تکیه کنند و تصمیمات و نظریاتشان را بنا به تفکر عرفی صادر نمایند.
مثالی درباره تفکر عرفی
شاید باورتان نشود اما در گذشته‌ها، مردم و افراد متخصص در حوزه پزشکی هنوز اطلاعات کافی درباره مضرات مصرف سیگار نداشتند و مصرف آن را کاری تباه و به‌شدت اشتباه به حساب نمی‌آوردند.
کاربردهای تفکر عرفی
خرد متعارف چند کاربرد محدود و متفاوت دارد. می‌توان از آن برای سنجش نظرات عمومی استفاده کرد. فارغ از اینکه ایده‌ای درست است یا خیر، بنا به اینکه از سوی عموم افراد یک جمع پذیرفته شده یا نه، می‌توان به نیازها، خواسته‌ها، اولویت‌ها و عقاید هر گروه پی برد.
گاهی‌اوقات، خرد متعارف می‌تواند تصمیم‌گیری را برایتان سریع‌تر کند و شما را از دوراهی‌ها نجات بدهد. این در مواقعی است که ایده‌ای که از آن دریافت می‌شود، مبتنی بر تجربه افراد متعدد باشد. یعنی با اعتمادکردن به خرد جمعی، پای در انتخاب مسیری می‌گذارید که امتحانش را پس داده است. در نتیجه از دودلی‌ها و دوراهی‌های تصمیم‌گیری دور می‌شوید و به نفعتان می‌شود.
پس دقت کنید که گاهی هم تفکرات عرفی و پذیرفته‌شده در گروه‌های جمعی درست هستند و می‌توان به آنها اعتماد کامل داشت. در هر حال، باید همیشه هوشیار باشید و با دقت به دنبال پذیرش ایده‌ها و عقاید مختلف باشید. نگذارید که هیچ تفکر و عقیده‌ای نسنجیده و بررسی‌نشده از سوی خودتان به زندگی‌تان وارد شود.
اثرات خرد متعارف چیست؟
از آنجایی که میزان پذیرش اعتقادات و عقایدی که از خرد متعارف پیروی می‌کنند از سوی افراد هر جامعه بالاست، در صورت اشتباه‌بودن آنها برای اصلاح دردسرها زیادی وجود خواهد داشت. ضمن اینکه یافتن ایده‌های تازه و مبتنی بر خلاقیت هم در چنین شرایطی و با وجود ایده‌هایی که سنتی و کاملا پذیرفته شده هستند، سخت می‌شود.
از جمله اثرگذاری‌های منفی خرد متعارف در مسائلی مانند تشخیص‌های پزشکی خودش را نشان می‌دهد. برای مثال، کم نیستند بیماری‌هایی که بنا به تفکر عرفی اشتباه تشخیص و درمان می‌شده‌اند. زخم معده برای سال‌های متمادی در نتیجه استرس دانسته می‌شد اما بعدها دانشمندان متوجه شدند که پای یک باکتری به میان است. هزینه تفکر عرفی در چنین مسائلی بسیار بالا و گزاف خواهد بود.
توصیه‌های مهم درباره تفکر عرفی چیست؟
اگر تفکر و ایده‌ای درباره موضوعی به‌اندازه کافی قانع‌کننده و صحیح به نظر نمی‌رسد، راه‌هایی برای به چالش‌کشیدن آن وجود دارد. رسیدن به تفکری تازه درباره موضوعی که صحیح نیست، ضرورت دارد اما چطور و چگونه؟ برای به چالش‌کشیدن تفکرات عرفی و خرد متعارف می‌توانید دست‌به‌دامان راه‌کارهای زیر شوید:
تاریخچه ایده‌ها را شناسایی کنید
قبل از هر چیز بررسی کنید و ببینید که ایده از کجا پیدا شده و نشأت گرفته است. آیا مجموعه‌ای از تحقیقات و پژوهش‌ها در این میان در کار است؟ تحقیقاتی معتبر از نتیجه این ایده پشتیبانی می‌کند؟ آیا هیچ شواهد و داده‌هایی مبتنی بر صحت این ایده موجود است؟
ایده‌های جایگزین پیدا کنید
اگر ایده‌ای وجود دارد که به‌طور گسترده از سوی جمع پذیرفته شده و همه آن را قبول دارند، با ایده‌ای عرفی روبه‌رو هستید. برای به چالش‌کشیدن آن می‌توانید به دنبال ایده‌های جایگزین برای آن بگردید و فرضیاتی دیگر مطرح نمایید.
با افراد دیگر صحبت کنید
برای اینکه افکار عرفی را به چالش بکشید و ایده‌های تازه مطرح نمایید، راه دیگری هم پیش رویتان است. شما می‌توانید درباره ایده‌های تازه خود با آدم‌های دیگر وارد بحث و گفت‌وگو شوید. با گفتمان می‌توانید ابعاد هر موضوع را بهتر بشناسید و به کمک ایده‌ها و فکرهای متنوع به نتایج تازه‌تری درباره موضوعات مختلف برسید.
در آخر
همیشه ایده‌های عرفی و مبتنی بر خرد متعارف را به چالش بکشید. نگذارید که ذهنتان در قالبی حاضر و آماده جای بگیرد. باید فرصت خلاقیت و رسیدن به راه‌کارهای متنوع را به خود بدهید. یادتان باشد که تغییردادن ایده‌هایی که در هر جامعه‌ای نهادینه شده‌اند، اصلا و ابدا کار ساده‌ای نیست. پس باید کمی تلاش به خرج بدهید و با حوصله پیش بروید. عرف همیشه تاثیرات شدیدی روی زندگی بشر داشته است. اگر در مقابل آن بایستید و استدلال را به هر مسیری از زندگی‌تان وارد کنید، نتایج بهتری خواهید گرفت.
علم و تجربه در کنار هم راه رسیدن به ایده‌های بسیار خوب را در هر زمینه‌ای مهیا می‌کنند. پس به تلفیق این دو احترام بگذارید و با تفکر درباره هر موضوعی نتیجه‌گیری داشته باشید. معنای تفکر عرفی و خرد متعارف را کامل درک کردید؟ نمونه‌هایی از آن در جامعه را می‌شناسید؟
برگرفته از: https://www.verywellmind.com
دیدگاه‌ها (0)