مشاوره کودک نوعی درمان یا تِراپی است که روی کودکان و نوجوانان تمرکز دارد. نوجوانان و کودکانی که دچار مشکلات و بیماری‌های روانی هستند هم در زیر پوشش چتر مشاور کودک درمان می‌شوند. حتی بزرگسالانی که در کودکی در محیطی متشنج و مشکل‌دار رشد کرده‌اند هم با مراجعه به مشاور کودک می‌توانند تاحد زیادی نتایج مثبتی دریافت کنند.

حل مشکلاتی نظیر اضطراب، استرس و… در کودکان نیاز به وجود مشاور خبره‌ای دارد که می‌تواند مشکل را به بخش‌های کوچک و قابل‌مدیریت از سوی کودک و اطرافیانش بدل کند. اهمیت‌دادن به مشاوره کودک بسیار حیاتی است. چون هر چیزی که در کودکی رخ می‌دهد، اثر مستقیمی بر رفتار و زندگی کودک در بزرگسالی دارد.

مشاوران کودک به توسعه و رشد اجتماعی و احساسی کودکان کمک می‌کنند. این افراد می‌توانند اقدام به شناسایی، تعریف، ارزیابی، تشخیص و درمان طیف وسیعی از مشکلات سلامت روان کنند. مشکلات کودکان نظیر اضطراب اجتماعی، کنارآمدن با تغییر و شرایط مختلف خانوادگی یا معضلاتی که در مدرسه دارند هم از طریق مشاوره کودک حل می‌شود.

کیفیت رابطه کودک با والدین و سرپرستان و محیطی که در آن زندگی می‌کند، روی تمام ابعاد زندگی‌اش اثرگذار است و باعث می‌شود که در بزرگ‌سالی رفتارهایی متاثر از همه اینها داشته باشد. هرچند که در سال‌های اخیر به این مقوله اهمیت زیادتری نسبت به گذشته داده می‌شود اما کماکان لازم است که خانواده‌ها، مدارس و سرپرستان کودکان نسبت به اهمیت مشاوره کودک آگاه‌تر شوند.

کودکان می‌توانند در معرض مشکلات متعددی قرار بگیرند. مثلا فشارهایی در مدرسه، خانواده، فقر، خشونت، موردتجاوز و قلدری قرارگرفتن و… . همه این نابه‌سامانی‌ها نیاز به مشاوری متخصص دارد که دست کودک را بگیرد و او را در مسیر رشدی طبیعی و سالم قرار بدهد. برخی از مشکلات روان کودکان هم به‌طور مادرزادی با آنها همراه بوده است. در این صورت هم نیاز به کمک‌گرفتن از مشاور کودک به میان می‌آید.

مشاوره کودک مهم است چون فرصتی در اختیار کودکان و خانواده‌های‌شان قرار می‌دهد تا رفتار و احساسات خود را تنظیم و کنترل کنند. کشف ارتباط میان احساسات و اعمال انسان‌ها در کودکی و بزرگ‌سالی بسیار مهم است. مشاوران کودک می‌توانند به افراد یاد بدهند که این ارتباط را بشناسند و مدیریت کنند. مشاوره کودک باعث می‌شود که:

• کودکان اعتماد به‌ نفس و عزت‌نفس را در خود تقویت کنند و ارتقا بدهند؛
• کاهش میزان استرس و اضطراب در کودکان و رفع افسردگی در آنها؛
• افزایش مهارت‌های اجتماعی در کودکان برای شرکت در جوامع مختلف؛
• توسعه احساس خوشایند و علاقه‌مندی به خود در کودکان برای ورود به فضای فکری سالم نسبت به خود.

روش‌های مختلفی برای ارائه مشاوره کودک وجود دارد. به‌طور کلی، موضوع مشاوره‌دادن به افراد در حوزه روان بسیار پیچیده است و برای هر فرد باید از راه‌کارهای مناسب استفاده شود، چه برسد که مراجع به مشاور کودک هم باشد. روش‌های زیر از سوی مشاوران کودک برای مواجهه با کودکان استفاده می‌شود:

• بازی‌درمانی؛
• گفت‌وگودرمانی؛
• خانواده‌درمانی؛
• والد-کودک‌درمانی؛
• درمان شناختی‌رفتاری؛
• و… .

زمانی که یک کودک از مشکلات احساسی، رفتاری، اجتماعی رنج می‌برد، باید برای درمان اضطراب و به‌هم‌ریختگی‌های مختلف روح و روانش به مشاور مراجعه کند. در این زمان‌ها، شما به عنوان والدین یا سرپرستان کودک تمام تلاش خود را برای بهبود اوضاع به کار برده‌اید اما نتایج مثبتی از تلاش‌های‌تان نگرفته‌اید. پس لازم است که به مشاوره کودک فکر کنید و کمک حرفه‌ای بگیرید.

مشاوران کودک با دانشی که در این زمینه دارند و البته تجربه‌ای که از دیدن مراجعان مختلف دریافت کرده‌اند، می‌توانند هم به کودک و هم سرپرستان آن آرامش و راه‌کارهایی مفید برای مقابله با مشکلات‌شان ارائه کنند. مشاوران کودک هم تکنیک می‌دانند و هم ابزارهای لازم برای کمک به کودک و خانواده‌اش را می‌شناسند. پس بهتر است که برای حل مشکلات خانواده و کودک خود حتما به کمک حرفه‌ای و متخصص تکیه کنید.

مشاوران کودک برای رفع مشکلات زیر حضوری مفید و فعال دارند:

• طلاق؛
• فقدان و از دست‌رفتن عزیزان کودک؛
• مورد قلدری‌ واقع‌شدن کودک در محیط‌های مختلف؛
• کمک به کودکی که در محیط‌های سمی و نامطلوب زندگی می‌کند؛
• رفع مشکلات کودک برای تطبیق‌دادن خودش با محیط‌های تازه؛
• مورد تجاوز و خشونت واقع‌شدن کودک در محیط‌های مختلف؛
• کمک به حل مشکلات و رفع خاطرات ناخوشایند از حافظه کودک بعد از حوادث؛
• رفع مشکلات ریشه‌ای مانند افسردگی و اضطراب در کودکان و نوجوانان.

رسیدگی به مشکلات و چالش‌های کودکان مهم‌ترین بخش از تربیت آنهاست. کودکی نامطلوب مسیر و جاده‌ای مستقیم به سوی بزرگ‌سالی تباه، پرمشکل و پرعقده است. پس باید اهمیت مشاوره کودک را دقیق و عمیق پذیرفت.