تفاوت روانکاو و روانپزشک و انواع آن را بشناسید

بدون شک تمامی افراد در طول زندگی خود با مسائل و مشکلات روانی و ذهنی مختلفی رو به رومی‌شوند. تمامی این مشکلات نیازمند درمان و ریشه شناسی هستند.اما سؤالی که پیش می‌آید، این است که کدام یک از متخصصان حوزه‌های علوم انسانی و تجربی باید به این مشکلات رسیدگی کنند؟ همین‌جا است که اهمیت دانستن تفاوت روانکاو و روانپزشک خود را نمایان می‌کند.

دانستن تفاوت این دو تخصص می‌تواند کمک شایانی در فرایند بهبودی شما بکند. طبق آخرین تحقیقات، در جامعه ایران یک نفر از هر چهار نفر از مشکلات روانی زجر می‌کشد. این موضوع باعث می‌شود که متخصصان حوزه سلامت روانی در جامعه اهمیت خاصی پیدا کنند.

هدف از نگارش این مقاله این است که بتوانیم تشخیص دهیم در صورت پدید آمدن مشکلات روانی به چه طریقی باید اقدام کنیم.

بررسی تفاوت روانکاوی و روانپزشکی

علم پزشکی علم بسیار گسترده‌ای است. در واقع روانپزشکی شاخه‌ای از پزشکی به شمار می‌رود. این رشته بر مشکلات روحی، روانی و عاطفی تمرکز دارد. روانپزشک هم پزشک تخصص یافته‌ای است که در مسائل مربوطه تخصص یافته و در جهت بهبود بیماران خود می‌کوشد. متخصصان علم روانپزشکی علاوه بر جنبه‌های فیزیکی و شیمیایی بیماری‌هایی که با استفاده از داروها حل می‌شوند، به جنبه‌های روانی مشکلات نیز توجه می‌کنند.

دلیل مراجعه افراد به روانپزشک بسیار گسترده است.مشکلات روانی اشخاص می‌تواند مانند توهمات تخیلی و دهشتناک، شنیدن صداها و موارد غیر واقعی رخ دهند یا مانند مسائل روحی و روانی مثل احساس ناامیدی و غم، افسردگی و اضطراب در درازمدت به‌صورت مزمن در افراد وجود داشته باشد. وظیفه رسیدگی به این امور بر عهده متخصص روانپزشکی است.

هرچند موضوع کاری مشاور، روان درمانگر، روانکاو و روانپزشک تقریباً با هم مشترک هستند، اما با این حال در صورت دانستن تفاوت‌های این زمینه‌های تخصصی بهتر می‌توان فرآیند درمانی را به پیش گرفت.

پس روانپزشک فردی متخصص، در زمینه بهبود آسیب‌های روانی و بالا بردن سطح کیفیت تفکرات و فعالیت‌های روانی است. روانپزشک ریشه‌ی آسیب‌های روانی را در کارکرد شیمیای و روتین مغز می‌داند. او سعی دارد با استفاده از داروهای مختلف، مشکلات روانی فرد بیمار را حل کند. البته شناخت بیماری‌های روانی و راه حل آن‌ها از جمله وظیفه‌های مهم اوست.

روانکاو کیست؟

روانکار یک روانپزشک یا روانشناس است که نظر به نظریه‌های اولیه فروید و دیگر متخصصان هم رای او در زمینه روان کاوی بیمار خود متخصص شده‌اند و به درمان بیمار اشتغال دارند. برخلاف روانپزشک‌ها که به دنبال دلایل پزشکی و زیستی در مشکلات بیمار خود هستند، روانکاو ها بر گذشته بیمار تمرکز می‌کنند. این افراد سعی می کنند که بتوانند ریشه مشکلات پیش آمده را کشف کنند. همچنین از ناخودآگاه شخص استفاده می‌کنند که به شناخت دلیل اختلالات و مشکلات فرد بیمار دست یابند. این موضوع اصلی‌ترین تفاوت روانکاو و روانپزشک است.

نحوه تشخیص نیاز به روانپزشک یا روانکاو

همواره یکی از درگیری‌ها و مشکلات فرد درمانجو تشخیص مسیر صحیح درمان است. اینکه کدام متخصص و کدام روش‌ها و متدهای درمانی سریعتر شما را به مقصد می‌رساند، به عوامل زیادی بستگی دارد. 

در صورتی که حس کردید به هر دلیلی درگیر مشکلات و مسائل روانی و فکری شده‌اید و نمی‌دانستید کدام یک از این متخصصان برای شما مفید خواهند بود، بهتر است در قدم اول با یک روانشناس عمومی یا یک پزشک خانواده مشورت کنید. احتمال اینکه مشکل شما جسمی باشد نه روحی، وجود دارد. بسیاری از مشکلات مربوط به تیروئید و کم خونی، به‌طور مستقیم بر روان شما تاثیر می‌گذارند. برای مثال کم‌کاری تیروئید ممکن است علایمی مثل افسردگی ایجاد کند. 

پس از اینکه متوجه جسمی یا روحی بود مشکل خود شدید، وقت آن است که به متخصص مربوطه مراجعه کنید.

واقعیت این است که پیدا کردن یک مشاور یا روان درمانگر خوب سخت‌تر از پیدا کردن یک روانپزشک خوب است. روان درمانگر باید دانشمند و هنرمند باشد. یعنی تسلط کافی بر علم روانشناسی داشته باشد و بتواند از دانسته‌های خود با هنرمندی و ظرافت استفاده کند.

ویژگی‌های یک روان درمانگر چیست؟

پس از دانستن تفاوت روانکاو و روانپزشک، باید ببینید که هر کدام از آنها نیازمند چه ویژگی‌هایی هستند.

• مشاور شما تخصص، توانایی و مدارک مورد نیاز را دارد یا خیر؛
• آیا می‌توانید در حالی که احساس راحتی می‌کنید به او اعتماد کرده و تجربیات و احساسات خود را با او در میان بگذارید؛
• آیا از لحن صحبت او راضی هستید یا خیر؛
• آیا می‌توانید با او ارتباط برقرار کنید؛
• آیا درمانگر شما، درکتان می‌کند و متوجه احساسات شما می‌شود؛
  اگر حتی یکی از جواب‌های سوالات بالا منفی باشد، باید متوجه شوید که درمانگر درستی را انتخاب نکرده‌اید. همچنین پس از اینکه متوجه شدید یک درمانگر برای شما مناسب نیست می‌توانید به یک درمانگر دیگر مراجعه فرمایید.

نشانه‌های احتیاج به روان درمانی

فارغ از تفاوت روانکاو و روانپزشک، گاهی اوقات ما متوجه آن هستیم که هر متخصص در چه زمینه‌ای می‌تواند مفید باشد. اما نمی‌دانیم که چه زمانی خود به آنها نیاز پیدا می‌کنیم. بعضی از علائم که نشان می‌دهد شما به یک درمانگر نیاز دارید به شرح زیر هستند: 

هر زمان مشکلی برایتان پدید آمد که زندگی عادی شما را مختل کرد

 هرگاه احساس کردید که مشکل شما در یکی از اساسی‌ترین مسائل زندگی شما (مثل تحصیل، کار، عواطف و روابط) اختلال ایجاد کرده، حتماً وقت آن است که به یک متخصص امور روان مراجعه فرمایید.

اگر برای حل مشکلات خود به راه حل‌های نامناسب پناه می‌برید

 برای مثال اگر به‌منظور فراموشی و یا فرار از مشکلات خود به مصرف مشروبات الکلی و یا استعمال دخانیات رو آورده‌اید، و یا پرخوری عصبی می‌کنید یا بر سر دیگران عصبانیت و غضب خود را خالی می‌کنید. در این حالت به احتمال زیاد صحبت با روانشناس، روانپزشک یا روانکاو برای شما مفید خواهد بود.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را بخوانید: روانپزشک آنلاین، چیزهایی هست که شما نمی دانید

اگر اطرافیان شما نگران سلامت روان و فکر شما هستند

اگر به جایی رسیده‌اید که یکی از اطرافیان شما بیش از حد به فکر سلامت شما است، به احتمال زیاد وقت آن رسیده که به یک متخصص مراجعه فرمایید.

تمام راه های ممکن را امتحان کرده‌اید

اگر مطالعه کتاب‌ها و مقالات، تماشای فیلم‌های آموزشی، تفکر با خود و… نتوانسته‌اند کمکی به شما بکنند، وقت آن است که فرآیند امور را به یک متخصص بسپارید.

کلام آخر

همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، در زمان رو به رو شدن با تمامی مشکلات سخت و جدی زندگی بهتر است از یک متخصص راهنمایی بگیرید. درست تصمیم گرفتن به شناسایی تفاوت روانکاو و روانپزشک احتیاج دارد.

هرگاه که احساس کردید در حل مشکلات خود درمانده‌اید و توانایی حل مشکلات خود را ندارید یا تمامی راه‌های ممکن را امتحان کرده‌اید، حتماً به یک روان درمان مراجعه فرمایید. زمانی که به‌دلیل موارد مختلف همچون علائم پنیک، درگیری ذهنی یا افسردگی زندگی عادی شما مختل شده است، برای برطرف شدن مشکلات می‌بایست از یک روانپزشک و یا روانکاو کمک بگیرید.

با توجه به مطالب گفته هدف و فعالیت اصلی یک مشاور، تدوین مهارت‌های زندگی و آموزش مواجهه با بحران است. کار اصلی یک روانشناس، درمان آسیب‌های فکری و روانی افراد با روش‌های مختلف روانشناختی است. کار اصلی یک روانکاو پژوهش در اعماق افکار و خاطرات فرد برای شناخت مشکلات و کمک بیشتر به فرد و در نتیجه، حل مشکل او است. کار اساسی یک روانپزشک حل کردن مسائل و مشکلات جسمانی و روانی و روانشناسی به کمک دارو یا دستگاه‌های پزشکی مثل TDCS است.